ای همه هستی ز تو  پیدا شده

شعار نظام اقتصادی با برنامه ریزی متمرکز ( نظام سوسیالیستی ) این گونه است : " هر کس به اندازه ی توانش کار کند و هر کس به اندازه نیازش مصرف کند " . در آرمانشهر  نظام کمونیستی و شکل کمرنگ تر آن " نظام سوسیالیستی " این گونه آمده است که هر کسی که در این جوامع زندگی می کند بایستی به اندازه  توانش کار کند و به اندازه ی نیازش مصرف کند . نظریه پردازان این سیستم می پنداشتند که افراد از همه ی توانشان برای تولید کالاها و خدمات استفاده خواهند کرد  و در هنگام مصرف نیز به اندازه نیازشان مصرف خواهند کرد. ولی با اجرایی شدن این نظام اقتصادی ،آشکار شد که توان افراد یک عنصر استاندارد و مشخصی نیست و بسته به موارد قرارگیری افراد در جایگاه های متفاوت ، افراد عملکرد های متفاوتی از خود نشان می دهند . علاوه بر این ، افراد بسته به اندازه ی پاداشی که به دست می آورند واکنش نشان می دهند . برای مثال اگر پاداش ها به همه ی افراد برابر باشد افراد سعی می کنند به اندازه دیگران از توان خود استفاده کنند . به سخنی دیگر ،افراد از همه ی توان خود استفاده نخواهند کرد . در مقابل ، نیاز های افراد یکسان نیست و نمی توان برای اندازه ی مصرف افراد معیاری تعیین کرد . مثلا نمی توان گفت که یک فرد 50 کیلوگرمی  نصف  یک فرد 100 کیلوگرمی نیاز به شکر ، گوشت ، روغن ، پارچه ،و .... دارد . به همین سبب ، توان افراد برای تولید،بسیار کمتر و مصرف افراد بسیار بیشتر از حد معمول خواهد بود . در عمل نیز ، پس از مدتی ، نظام کار اجباری و جیره بندی  ،در کشورهای مدعی نظام سوسیالیستی به کار گرفته شد . 

به نام تو ای مهربان

در نظام اقتصادی با برنامه ریزی متمرکز ( نظام سوسیالیستی) ، اداره امور اقتصادی جامعه طبق سلیقه ی اندکی از افراد جامعه ( یعنی حکومت کنندگان ) پیش می رود و رای و نظر مردم هیچ گونه امکان بروز و ظهوری ندارد . یعنی مردم نمی توانند آن گونه که می خواهند برای خودشان خانه بسازند یا برای خودشان خودرو بسازند و یا حتا نمی توانند آنچه را دوست دارند بپوشند و یا بنوشندو یا آن کاری را انجام دهند که دوست دارند . زیرا همه ی کارها طبق سلیقه ی حاکمان انجام می گیرد . در چنین جامعه ای تنوع و گوناگونی کالاها و خدمات وجود ندارد زیرا تنوع کالا ها و خدمات از تنوع سلیقه بازیگران جامعه ( یعنی مصرف کنندگان و تولید کنندگان ) ناشی می شود که در اقتصاد سوسیالیستی ( اقتصاد دولتی ) چنین شرایطی وجود ندارد .